Skip to content

Latest commit

 

History

History
134 lines (111 loc) · 6.11 KB

05_bledy.md

File metadata and controls

134 lines (111 loc) · 6.11 KB
Raw

Rozdział 5. Błędy

W tym rozdziale:

  • dowiesz się, czym są wyjątki,
  • nauczysz się czytać komunikaty o błędach.

Wyjątki

Tworząc programy nigdy nie jesteśmy w stanie przewidzieć wszystkich sytuacji, jakie mogą się wydarzyć. Czasami użytkownik poda dane, których nasz program nie jest w stanie przetworzyć: na przykład spodziewaliśmy się liczby, a dostaliśmy tekst. Innym razem pomylimy się i wywołamy na jakimś obiekcie metodę, która nie istnieje. Na każdą tego typu sytuację Python zareaguje zgłaszając błąd.

Kiedy to się zdarzy, działanie programu zostanie przerwane i wyświetlony zostanie komunikat, dzięki któremu dowiemy się, na czym polegała nasza pomyłka, co pozwoli nam poprawić kod programu, żeby uniknąć tego samego problemu w przyszłości.

Słowa "błąd" czy "problem" są bardzo ogólne, ponieważ mogą dotyczyć również rzeczy, na które jako programiści nie mamy wpływu. Dlatego posługujemy się terminem wyjątek, który określa tylko te wypadki, jakie język programowania może obsłużyć - czyli takie, na jakie nasze programy mogą zareagować.

W praktyce wyjątek to sytuacja, w której Python zatrzymał wykonywanie programu, ponieważ napotkał wyjątkową sytuację, której sam nie potrafił obsłużyć. Mówi się, że program rzucił wyjątek. Kiedy tak się stanie, rolą programisty jest dostosowanie programu w taki sposób, aby w przyszłości podobna sytuacja nie skutkowała zatrzymaniem.

Czym są wyjątkowe sytuacje o których wspomnieliśmy? Może to być próba wykonania operacji, której Python nie potrafi zrealizować, na przykład dodanie liczby do tekstu. Albo błąd "za mało miejsca na dysku twardym" podczas zapisywania jakiegoś pliku. Nie sposób wymienić wszystkie takie możliwości - z czasem poznasz zestaw najczęściej występujących wyjątków i nauczysz się przewidywać, jakie operacje mogły je spowodować.

Jak czytać komunikaty o błędach i wyjątkach

Spróbujmy wywołać błąd i zobaczyć, jak zachowa się nasz program. Pamiętasz, jak informowaliśmy o tym, że stringi wstawiamy w pojedynczy lub podwójny cudzysłów, ale musisz pamiętać, żeby cudzysłów zamykający był taki sam jak otwierający? Zróbmy eksperyment i sprawdźmy, co się stanie, kiedy złamiemy tę zasadę.

>>> 'ala ma kota"
  File "<stdin>", line 1
    'ala ma kota"
    ^
SyntaxError: unterminated string literal (detected at line 1)

Jak widzisz, zamiast wyświetlić tę frazę, Python zgłosił błąd. Przeczytajmy go linijka po linijce.

  • Na samym początku widzimy zawsze wiadomość Traceback (most recent call last):. Słowem "traceback" określa się listę operacji, których wykonanie spowodowało błąd. W tym przypadku wykonana została tylko jedna operacja (zwrócenie wpisanej frazy), ale w przyszłości spotkasz się z sytuacjami, w których wyjątek czy błąd został rzucony wskutek wykonania całego ciągu poleceń. Python zawsze pokazuje cały traceback, aby programista mógł zrozumieć, co poszło nie tak. Tekst most recent call last informuje, że ostatnia operacja na liście została wykonana najpóźniej spośród wszystkich.
  • File "python", line 1 to właśnie traceback. W naszym przypadku jest to tylko jedna linijka. Widzimy tutaj opis miejsca, w którym wystąpił błąd.
  • Ostatnia linijka zawiera najważniejszą informację, czyli bezpośrednią przyczynę błędu. Zaczyna się od typu wyjątku. W tym przypadku to SyntaxError - błąd składni. Typ błędu można rozumieć jako kategorię: nie mówi on, czego dokładnie dotyczył błąd, ale pozwala zaklasyfikować różne wyjątki, aby łatwiej było je zrozumieć. SyntaxError oznacza błąd w składni ciągu znaków, które powinny po sobie następować zgodnie ze składnią języka. Rozszyfrujmy jeszcze skrót EOL - end of line, koniec linii. Po takim komunikacie wiemy trochę więcej na temat tego, któremu fragmentowi naszego kodu się dokładnie przyjrzeć. Odkrycie powodu, dlaczego nasz kod nie działa, wciąż może być niełatwą zagadką.

Tworząc bardziej zaawansowane programy spotkasz się z jeszcze dłuższymi komunikatami o błędach. Nie zniechęcaj się tym: każdy wyjątek sprowadza się do tylko jednej niepoprawnej operacji, a traceback, nieważne jak długi, pomoże Ci zlokalizować przyczynę niepowodzenia. Jeżeli mimo wszystko nie będziesz w stanie zrozumieć, dlaczego Twój program przestał działać, wklej ostatnią linijkę komunikatu do wyszukiwarki internetowej. Jest bardzo możliwe, że ktoś już kiedyś spotkał się z takim problemem i znalazł rozwiązanie.

Często, wyjątki są sposobem komunikacji pomiędzy programem, który piszesz a użytkownikiem, który go uruchamia. Dzięki nim użytkownik dowiaduje się, co poszło nie tak. Poniżej możemy zobaczyć jak pomiędzy wersjami Pythona zmienił się komunikat o tym samym błędzie. W wersji 3.7 Python zwracał błąd SyntaxError: EOL while scanning string literal, i bez wiedzy co w żargonie programistycznym oznacza EOL, trudno byłoby zrozumieć co jest problemem w przekazanym stringu. W wersji 3.12 Python zwraca błąd SyntaxError: unterminated string literal (detected at line 1), co jest bardziej zrozumiałe, bo informuje nas, że po prostu przekazany string nie został zamknięty.

# Python w wersji 3.7
>>> 'ala ma kota"
Traceback (most recent call last):
  File "python", line 1
    'ala ma kota"
                ^
SyntaxError: EOL while scanning string literal

# Python w wersji 3.12
>>> 'ala ma kota"
  File "python", line 1
    'ala ma kota"
    ^
SyntaxError: unterminated string literal (detected at line 1)

🐍 Wywołaj błędy i przeczytaj ze zrozumieniem wyjątki spowodowane następującymi operacjami: dzielenie przez zero; wywołanie metody lower() na dowolnej cyfrze; wywołanie na dowolnym stringu metody, która nie istnieje; wykonanie kodu, który nie ma sensu (możesz wpisać losowy ciąg znaków).

📌 Podsumowanie

W tym rozdziale:

  • dowiedzieliśmy się, czym jest wyjątek i jak czytać jego treść.

🏁 Następny rozdział: Zmienne 🏁