From 16b924c9c2e7420ff8dea718a69913a0b7121b2b Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: Urs Joss Date: Fri, 26 Jul 2024 13:21:15 +0200 Subject: [PATCH] feat: [#38] Update Mongolian Translation of GBD 2021 study + General Redations (#45) Co-authored-by: Nara Davaasuren <94732814+Nara1469@users.noreply.github.com> --- json_matrix.js | 2 +- json_text.js | 110 +++++++++++++++++++++++++------------------------ 2 files changed, 58 insertions(+), 54 deletions(-) diff --git a/json_matrix.js b/json_matrix.js index 15e6eca..07af153 100644 --- a/json_matrix.js +++ b/json_matrix.js @@ -184,7 +184,7 @@ arrEffekte = [ "effekt_it": "Peggioramento della malattia o più sintomi in pazienti con COPD", "effekt_tr": "KOAH hastalarında hastalığın kötüleşmesi veya semptomların artması", "effekt_uk": "Погіршення хвороби або посилення симптомів у хворих на ХОЗЛ", - "effekt_mn": "Уушигны архаг бөглөрөөт өвчин даамжрах эсвэл өвчний шинж тэмдэг нэмэгдэх", + "effekt_mn": "Уушгины архаг бөглөрөөт өвчин даамжрах эсвэл өвчний шинж тэмдэг нэмэгдэх", "organ": "atemwege" }, { diff --git a/json_text.js b/json_text.js index 7d76c78..30c48e5 100644 --- a/json_text.js +++ b/json_text.js @@ -102,15 +102,15 @@ arrPopups = [ "text_mn": "
Өнөөгийн байдал
" + "Монгол орны агаарын бохирдол өнөөгийн байдлаар ямар байгаа вэ?" + "

" + - "Өнгөрсөн 10 жилийн хугацаанд авч үзвэл Улаанбаатар хотын хувьд РМ2.5, SO2, NO2 бохирдуулагчид хүйтний улиралд үргэлж стандартыг давсан үзүүлэлттэй буюу өндөр бохирдолтой байсан " + - "бөгөөд 2019 оноос эхлэн түүхий нүүрсний хэрэглээг хорьсноос хойш агаар дахь РМ10, РМ2.5-н хэмжээ 40% ба 36% тус тус буурсан боловч энэ нь стандартад нийцээгүй хэвээр байгаа. " + - "Харин SO2-н хэмжээ 2020 оны хүйтний улирлаас эхлэн 41%-иар огцом өссөн байна. Монгол орны бусад аймгуудын хувьд жил бүр агаарын чанар улам дордож байгаа бөгөөд өргөн хэмжээний, " + - "нарийвчилсан судалгаанууд хэрэгцээтэй байна." + + "Өнгөрсөн 10 жилийн хугацаанд Улаанбаатар хотын хувьд нарийн ширхэглэгт тоосонцор, хүхрийн давхар исэл, азотын давхар исэл (РМ2.5, SO2, NO2) бохирдуулагчид хүйтний " + + "улиралд байнга стандартыг давсан үзүүлэлттэй буюу өндөр бохирдолтой байсан бөгөөд 2019 оноос эхлэн түүхий нүүрсний хэрэглээг хорьсноос хойш агаар дахь РМ10, РМ2.5-н " + + "хэмжээ 40% ба 36% тус тус буурсан боловч энэ нь стандартад нийцээгүй хэвээр байгаа. Харин хүхрийн давхар ислийн (SO2)агууламж 2020 оны хүйтний улирлаас эхлэн 41%-иар " + + "огцом өссөн байна. Монгол орны бусад аймгуудын хувьд жил бүр агаарын чанар улам дордож байгаа бөгөөд өргөн хэмжээний, нарийвчилсан судалгаанууд хэрэгцээтэй байна." + "

" + "Бусад бохирдуулагч бодисын хувьд тухайлбал органик бохирдуулагч бодис болох " + "олон цагирагт үнэрт нүүрсустөрөгчийн судалгаа" + "гаар өвөл, хаврын улиралд гэр хороололд фенантрен зэрэг өвөрмөц олон цагирагт үнэрт нүүрсустөрөгчийн агууламж өндөр, харин суурьшлын бүсэд " + - "зуны сүүлчээр бензпирен агууламж давамгайлсан байна. Энэ бодисууд нь хүний эрүүл мэндэд өндөр эрсдэлтэй, шууд хорт хавдар тусах аюулт бодис юм.", + "зуны сүүлчээр бензпирен агууламж давамгайлсан байна. Эдгээр нь хүний эрүүл мэндэд өндөр эрсдэлтэй, шууд хорт хавдар тусах аюулт бодис юм.", }, { "id": 2, @@ -259,18 +259,17 @@ arrPopups = [ "text_mn": "
Хязгаарлалт
" + "Хууль эрх зүйн үндэслэл болон Удирдамжийг хэн боловсруулдаг вэ?" + "

" + - "Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллагаас (ДЭМБ) эрүүл мэндэд нөлөөгүй эсвэл бага зэргийн нөлөө үзүүлэх агууламжийг тодорхойлсон ба энэ талаар " + - "Агаарын Чанарын Удирдамж" + - "ид тусгасан байдаг. Эдгээр тоо хэмжээг шинжлэх ухааны нотолгоонд үндэслэн тодорхойлсон бөгөөд бодлого боловсруулагчдад агаарын чанарын стандартыг тогтоохдоо баримтлах " + - "үндэслэл болгоход зориулагдсан болно. Агаарын бохирдлын урт хугацааны үр нөлөөний хувьд өнөөгийн шинжлэх ухааны нотолгоо нь ихэнх бохирдуулагчид нөлөөллийн босго байдаггүй " + - "гэж үздэг. \"Нөлөөллийн босго\" гэдэг нь эрүүл мэндэд хортой нөлөө үзүүлэхгүй байгаа бохирдуулагчийн агууламжийг хэлнэ." + + "Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллагаас (ДЭМБ) баталсан Агаарын Чанарын Удирдамж" + + "ид агаар бохирдуулагч бодисуудын агууламжийг (эрүүл мэндэд нөлөөгүй эсвэл бага нөлөөтэй) тодорхойлсон байдаг. Эдгээр утгыг шинжлэх ухааны нотолгоонд үндэслэн " + + "тодорхойлсон бөгөөд бодлого боловсруулагчдад агаарын чанарын стандартыг тогтоохдоо баримтлах үндэслэл болгоход зориулагдсан болно. Агаарын бохирдлын урт хугацааны " + + "үр нөлөөний хувьд ихэнх бохирдуулагчдад нөлөөллийн босго агууламж байдаггүй хэмээн өнөөгийн шинжлэх ухааны нотолгоонд тулгуурлан судлаачид таамаглаж байна. " + + "\"Нөлөөллийн босго\" гэдэг нь эрүүл мэндэд хортой нөлөө үзүүлэхгүй байгаа бохирдуулагчийн агууламжийг хэлнэ. ДЭМБ одоогоор агаарын чанарын удирдамжаа шинэчилж байна." + "

" + - "Монгол улсад агаарын чанарын стандартыг " + - "Стандарт хэмжилзүйн газар. " + - "батлан гаргадаг. Энэхүү стандартыг ДЭМБ-ын 2006 оны агаарын чанарыг 2006 оны зөвлөмж, АНУ-ын Байгаль хамгаалах агентлагын агаар бохирдуулах бодисын үзүүлэлтийг иш татан стандартыг баталсан болно." + + "Монгол улсад агаарын чанарын стандартыг Засгийн газрын хэрэгжүүлэгч агентлаг Стандарт хэмжилзүйн газар. " + + "батлан гаргадаг. Энэхүү стандартыг ДЭМБ-ын Агаарын чанарын зөвлөмж (2006 он), АНУ-ын Байгаль хамгаалах агентлагын Агаар бохирдуулах бодисын агууламжийг удирдлага болгон боловсруулсан болно." + "

" + "2022 оны байдлаар Улаанбаатар хотын хүйтний улиралд агаар дахь нарийн ширхэглэгт тоосонцор (PM2.5), хүхрийн давхар исэл (SO2), азотын давхар исэл (NO2) зэрэг нь стандартыг " + - "давсан үзүүлэлттэй байгаа бөгөөд дулааны улиралд харьцангуй стандарт хэмжээнд байна. Харин Монгол орны бусад аймгуудын хувьд " + + "давсан үзүүлэлттэй байгаа бөгөөд дулааны улиралд харьцангуй стандарт хэмжээнд байна. Харин " + "Ховд, " + "Баянхонгор, Орхон, Хөвсгөл, Архангай " + "аймгуудын агаарын чанар бусад аймгуудтай харьцуулахад харьцангуй бохирдолтой байна.", @@ -329,9 +328,9 @@ arrPopups = [ "text_mn": "
Бохирдуулагч эх үүсвэрүүд
" + "Агаар бохирдуулагч ямар эх үүсвэрүүд байна вэ?" + "

" + - "Монгол орны агаарын бохирдлын эх үүсвэр нь хүйтний улиралд гэр хорооллын утаа, машинаас ялгарах утаа, цахилгааны дэд станцуудаас ялгарах утаа дийлэнх " + - "хувийг эзэлж байгаа бөгөөд харин дулааны улиралд шороон шуурга, ойн түймэр болон машины утаа агаарыг бохирдууж байна. Үүнээс нарийвчлан авч үзвэл, " + - "агаар дахь PM2.5" + + "Монгол орны агаарын бохирдолд хүйтний улиралд гэр хорооллын яндан, автомашин , цахилгааны дэд станцуудаас ялгарах утаа дийлэнх хувийг эзэлж байгаа бөгөөд " + + "харин дулааны улиралд шороон шуурга, ойн түймэр болон машины утаа агаарыг бохирдуулж байна. Тодруулбал, " + + "агаар дахь PM2.5 тоосонцор" + "-ын ялгарлын 70% нь гэр хорооллын нүүрсээр галладаг зуухнаас ялгарч байгаа ба үлдсэн хувь нь цахилгаан станц, автомашин болон аж үйлдвэрээс ялгардаг байна." + "

" + "Хэдийгээр гэр хорооллын галлагаа агаарын бохирдлын хамгийн том эх үүсвэр хэдий ч жил бүр өсөн нэмэгдэж байгаа автомашины үзүүлэх нөлөөлөл анхаарал татахуйцаар " + @@ -687,52 +686,57 @@ arrPopups = [ "Для більш сприйнятливих (уразливих) людей ризик негативних наслідків зазвичай вище. " + "Люди, які вже хворіють на пневмонію або в яких легені ще ростуть, наприклад, більш сприйнятливі до впливу забрудненого повітря. " + "Це означає, що не всі групи населення реагують на забруднювачі повітря однаково: для дітей, хворих і літніх людей ризик у середньому більш високий.", - "text_mn": "
Оршил
" + + "text_mn": "
Суурь өгөгдлүүд
" + "Эрүүл мэндэд үзүүлэх нөлөө болон бохирдуулагчийн хоорондын хамаарлыг хэрхэн судалж, үнэлдэг вэ?" + "

" + - "Насанд хүрсэн хүн өдөр бүр 12'000-15'000 литр агаараар амьсгалдаг. Бидний уушги, амьсгалын зам руу амин чухал шаардлагатай хүчилтөрөгчөөс гадна эрүүл мэндэд хортой болох нь батлагдсан " + - "агаар бохирдуулагч бодисууд хамар, хоолойгоор дамжин ордог." + + "Насанд хүрсэн хүн өдөрт дундажаар 12'000-15'000 литр агаараар амьсгалдаг. Бидний уушги, амьсгалын зам руу амин чухал шаардлагатай хүчилтөрөгчөөс гадна эрүүл мэндэд " + + "хортой болох нь батлагдсан агаар бохирдуулагч бодисууд хамар, хоолойгоор дамжин ордог." + "

" + - "Энд танилцуулж буй зураглалт мэдээлэл нь АНУ-ын Байгаль орчныг хамгаалах газраас хийсэн (EPA) үнэлгээнд үндэслэсэн ба EPA нь агаар бохирдуулагч болон тэдгээрийн эрүүл мэндэд үзүүлэх " + - "нөлөөллийн хоорондын хамаарлыг таван түвшний хэмжүүрээр үнэлдэг. \"Шалтгаалж байгаа\" ба \"шалтгаантай байх магадлалтай\" түвшин нь энэхүү учир шалтгааны хэмжүүрийн хамгийн дээд хоёр түвшин юм." + + "Энд танилцуулж буй мэдээлэл нь хүн амын түвшинд агаар дахь бохирдуулагчийн хүний эрүүл мэндэд үзүүлэх нөлөөг судалсан олон тооны тандалт судалгаан дээр үндэслэсэн болно. " + + "Түүнчлэн хүн, амьтан, эсэд агаар бохирдуулагчид хэрхэн нөлөөлж буй туршилтын судалгааг өргөнөөр ашигласан." + "

" + - "Агаарын бохирдолд өртөлтийн нөлөөг богино хугацааны (хэдэн цагаас хэдэн өдөр) болон урт хугацааны (хэдэн сараас хэдэн жил) хэмээн ялгаж үздэг ба хүрээлэн буй орчны " + - "агаарын бохирдолд удаан хугацаагаар өртөх нь илүү ноцтой нөлөө үзүүлдэг нь илэрхий байна." + + "Агаарын бохирдолд өртөлтийн нөлөөг богино хугацааны (цаг, өдрөөр хэмжигдэх) болон урт хугацааны (сар, жилээр хэмжигдэх) хэмээн ангилдаг ба гадаад орчны " + + "агаарын бохирдолд удаан хугацаагаар өртөх нь илүү ноцтой нөлөө үзүүлэх нь илэрхий байна." + + "

" + + "Энд танилцуулж буй зурагт мэдээлэл нь АНУ-ын Байгаль орчныг хамгаалах газраас хийсэн (EPA) үнэлгээнд үндэслэсэн ба EPA нь агаар бохирдуулагч болон " + + "тэдгээрийн эрүүл мэндэд үзүүлэх нөлөөллийн хоорондын хамаарлыг таван түвшний хэмжүүрээр үнэлдэг. \"Шалтгаалж байгаа\" ба \"шалтгаантай байх магадлалтай\" " + + "түвшин нь энэхүү учир шалтгааны хэмжүүрийн хамгийн дээд хоёр түвшин юм." + "

" + "Учир шалтгааны үнэлгээний талаарх дэлгэрэнгүй мэдээллийг доорх холбоосоор орж үзэх боломжтой:" + "

" + "«Preamble to the Integrated Science Assessments (ISA)»." + "

" + - "АНУ-ын Байгаль орчныг хамгаалах газрын үнэлгээ шиг нарийвчилсан биш ч гэсэн сүүлийн үеийн өөр нотлох баримтууд бий. Тиймээс бид тэдгээрийг зурагт " + - "оруулаагүй ч эдгээр нь орчны агаарын бохирдлоос үүдэлтэй эрүүл мэндэд илүү их хор хөнөөлтэйг тодорхойлсон нотлох баримтуудыг тусгасан байх магадлалтай. " + - "Тухайлбал, жин багатай ураг, мэдрэлийн хөгжилд үзүүлэх нөлөө, чихрийн шижин, хорт хавдар гэх мэт." + + "АНУ-ын Байгаль орчныг хамгаалах газрын үнэлгээ шиг нарийвчилсан биш ч гэсэн сүүлийн үеийн өөр нотлох баримтууд бий. Хэдийгээр бид эдгээр баримтуудыг зурагт " + + "оруулаагүй ч эрүүл мэндэд илүү их хор хөнөөлтэй байж магадлалтай. Тухайлбал, жин багатай ураг, мэдрэлийн хөгжилд үзүүлэх нөлөө, чихрийн шижин, хорт хавдар гэх мэт." + "" + "Энд дурьдагдсан эрүүл мэндэд үзүүлэх нөлөө нь таньд хэр хамаатай вэ?" + "

" + - "Аливаа аюул нь хохирол учруулж болзошгүй. Харин эрсдлийн тухайд, нөгөө талаасаа ямар нэг аюул бодитоор хохирол учруулах магадлалыг хэлнэ. Үүнийг аюул болон өртөлтийн бодитоор нүүрлэх гэж хэлж болно." + + "Аливаа аюул нь хохирол учруулдаг гэдгийг бид мэднэ. Нөгөө талаас эрсдэл гэдэг нь ямар нэг аюул бодитоор хохирол учруулах магадлал юм. Энэ нь бодит өртөлттэй хавсарсан аюулын үр дүн юм." + "

" + "Агаарын бохирдолд өртөхтэй холбоотой эрсдэл нь ихэвчлэн нэг шоо метр бохирдуулагчийн агууламжийн 10 микрограмм өртөлтийн зөрүүгээр, нэгээс хоёр оронтой тооны (0.2-15%) хооронд хэлбэлздэг." + "

" + "Жишээлбэл: их хэмжээний тоосонцорт өртөх нь нас барах магадлалыг нэмэгдүүлдэг, өөрөөр хэлбэл нэг шоо метр тоосонцор (PM2.5) нь 10 микрограммаар ихсэх тутамд нас барах эрсдэл 6%-иар нэмэгдэнэ. " + - "Тамхи татах гэх мэт амьдралын хэв маягийн хүчин зүйлүүдтэй харьцуулахад хувь хүний зүгээс ​​агаар бохирдуулах эрсдэл бага байдаг." + + "Агаар бохирдуулагчийн хүнд үзүүлэх нөлөө нь тамхи татах гэх мэт амьдралын эрсдэлт хүчин зүйлстэй харьцуулахад бага юм." + + "

" + + "Гэсэн хэдий ч хүн амын түвшинд, ялангуяа нийгмийн эрүүл мэндийн үүднээс авч үзвэл хүн ам бүхэлдээ агаар бохирдуулагчийн нөлөөнд автдаг учраас, тамхидалтаас ялгаатай нь дээр дурдсан 6% ийн эрсдэл хэдий бага харагдаж буй ч анхаарал татахуйц тоо юм." + "

" + "Нэмж дурдахад, хувь хүний өвчний түүх болон тухайн хүний мэдрэмтгий байдал зэрэг нь агаарын бохирдлын өртөлтөд чухал нөлөөтэй байдаг. Мэдрэмтгий (эмзэг) хүмүүс сөрөг нөлөөлөлд илүү өртөх " + "эрсдэлтэй байдаг. Жишээлбэл, уушгины хатгалгаа өвчнөөр өвчилсөн эсвэл уушиг нь төлжиж буй хүмүүс агаарын бохирдлын нөлөөнд илүү өртөмтгий байдаг. Энэ нь хүн амын бүх бүлгүүд агаарын бохирдуулагчид " + @@ -839,7 +843,7 @@ arrPopups = [ "text_mn": "
Таны оролцоо
" + "Агаарын чанарыг сайжруулахад та хэрхэн хувь нэмэр оруулах вэ?" + "

" + - "Агаарын чанарыг сайжруулах нь зөвхөн шийдвэр гаргагч нарын хүлээх үүрэг биш бөгөөд бид бүгд дор бүрнээ арга хэмжээ авах хэрэгтэй. Хэрэв та агаарын бохирдлоо бууруулахын тулд " + + "Агаарын чанарыг сайжруулах нь зөвхөн шийдвэр гаргагч нарын хүлээх үүрэг биш бөгөөд бид бүгд дор бүрнээ арга хэмжээ авах хэрэгтэй. Хэрэв та агаарын бохирдлыг бууруулахын тулд " + "ямар арга хэмжээ авахаа мэдэхгүй байвал энэхүү холбоосоор орж дэлгэрэнгүй мэдээлэл аваарай.", }, { @@ -921,7 +925,7 @@ arrPopups = [ "
  • WHO: Air Quality Guidelines – Global Update 2021
    • " + "", "text_mn": "
    Ном зүй
    " + - "Энэхүү интерактив зурагт харуулсан өгөгдөл нь АНУ-ын Байгаль орчныг хамгаалах агентлагийн одоогийн шинжлэх ухааны нэгдсэн үнэлгээнд үндэслэсэн болно. " + + "Энэхүү тайлбарт зурагт харуулсан өгөгдөл нь АНУ-ын Байгаль орчныг хамгаалах агентлагийн одоогийн шинжлэх ухааны нэгдсэн үнэлгээнд үндэслэсэн болно. " + "(www.epa.gov/isa)." + "

    " + "
      " + @@ -1085,8 +1089,8 @@ arrPopups = [ "Використання і адаптація цього малюнка дозволяється за умови зазначення авторства Swiss TPH і дотримання умов ліцензії AGPL. Відгуки та повідомлення можна надсилати на адресу " + "" + "ludok@swisstph.ch", - "text_mn": "
      Дардас
      " + - "Энэхүү интерактив зургаар хүрээлэн буй орчны агаарын бохирдлын эрүүл мэндэд үзүүлэх нөлөөллийг харуулсан ба Swiss Tropical ба Нийгмийн эрүүл мэндийн хүрээлэнгийн (Швейцарийн TPH) " + + "text_mn": "
      Эх сурвалж
      " + + "Энэхүү тайлбарт зургаар хүрээлэн буй орчны агаарын бохирдлын эрүүл мэндэд үзүүлэх нөлөөллийг харуулсан ба Swiss Tropical ба Нийгмийн эрүүл мэндийн хүрээлэнгийн (Швейцарийн TPH) " + "Швейцарийн уран зохиолын мэдээллийн сан ба Орчны агаарын бохирдлын эрүүл мэндэд үзүүлэх нөлөөллийн үйлчилгээ LUDOK-ийн төслийн хүрээнд боловсруулав. " + "Дараах түнш байгууллагуудтай хамтран боловсрууллаа:" + "