-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 0
/
Copy pathyazilim-gundemi-2020-22.html
785 lines (728 loc) · 37.5 KB
/
yazilim-gundemi-2020-22.html
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
660
661
662
663
664
665
666
667
668
669
670
671
672
673
674
675
676
677
678
679
680
681
682
683
684
685
686
687
688
689
690
691
692
693
694
695
696
697
698
699
700
701
702
703
704
705
706
707
708
709
710
711
712
713
714
715
716
717
718
719
720
721
722
723
724
725
726
727
728
729
730
731
732
733
734
735
736
737
738
739
740
741
742
743
744
745
746
747
748
749
750
751
752
753
754
755
756
757
758
759
760
761
762
763
764
765
766
767
768
769
770
771
772
773
774
775
776
777
778
779
780
781
782
783
784
785
<?xml version="1.0" encoding="utf-8"?>
<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Strict//EN"
"http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-strict.dtd">
<html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml" lang="tr" xml:lang="tr">
<head>
<!-- 2021-01-24 Sun 22:46 -->
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html;charset=utf-8" />
<meta name="viewport" content="width=device-width, initial-scale=1" />
<title>Yazılım Gündemi - 2020/22</title>
<meta name="generator" content="Org mode" />
<meta name="author" content="Eren Hatırnaz" />
<style type="text/css">
<!--/*--><![CDATA[/*><!--*/
.title { text-align: center;
margin-bottom: .2em; }
.subtitle { text-align: center;
font-size: medium;
font-weight: bold;
margin-top:0; }
.todo { font-family: monospace; color: red; }
.done { font-family: monospace; color: green; }
.priority { font-family: monospace; color: orange; }
.tag { background-color: #eee; font-family: monospace;
padding: 2px; font-size: 80%; font-weight: normal; }
.timestamp { color: #bebebe; }
.timestamp-kwd { color: #5f9ea0; }
.org-right { margin-left: auto; margin-right: 0px; text-align: right; }
.org-left { margin-left: 0px; margin-right: auto; text-align: left; }
.org-center { margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center; }
.underline { text-decoration: underline; }
#postamble p, #preamble p { font-size: 90%; margin: .2em; }
p.verse { margin-left: 3%; }
pre {
border: 1px solid #ccc;
box-shadow: 3px 3px 3px #eee;
padding: 8pt;
font-family: monospace;
overflow: auto;
margin: 1.2em;
}
pre.src {
position: relative;
overflow: visible;
padding-top: 1.2em;
}
pre.src:before {
display: none;
position: absolute;
background-color: white;
top: -10px;
right: 10px;
padding: 3px;
border: 1px solid black;
}
pre.src:hover:before { display: inline;}
/* Languages per Org manual */
pre.src-asymptote:before { content: 'Asymptote'; }
pre.src-awk:before { content: 'Awk'; }
pre.src-C:before { content: 'C'; }
/* pre.src-C++ doesn't work in CSS */
pre.src-clojure:before { content: 'Clojure'; }
pre.src-css:before { content: 'CSS'; }
pre.src-D:before { content: 'D'; }
pre.src-ditaa:before { content: 'ditaa'; }
pre.src-dot:before { content: 'Graphviz'; }
pre.src-calc:before { content: 'Emacs Calc'; }
pre.src-emacs-lisp:before { content: 'Emacs Lisp'; }
pre.src-fortran:before { content: 'Fortran'; }
pre.src-gnuplot:before { content: 'gnuplot'; }
pre.src-haskell:before { content: 'Haskell'; }
pre.src-hledger:before { content: 'hledger'; }
pre.src-java:before { content: 'Java'; }
pre.src-js:before { content: 'Javascript'; }
pre.src-latex:before { content: 'LaTeX'; }
pre.src-ledger:before { content: 'Ledger'; }
pre.src-lisp:before { content: 'Lisp'; }
pre.src-lilypond:before { content: 'Lilypond'; }
pre.src-lua:before { content: 'Lua'; }
pre.src-matlab:before { content: 'MATLAB'; }
pre.src-mscgen:before { content: 'Mscgen'; }
pre.src-ocaml:before { content: 'Objective Caml'; }
pre.src-octave:before { content: 'Octave'; }
pre.src-org:before { content: 'Org mode'; }
pre.src-oz:before { content: 'OZ'; }
pre.src-plantuml:before { content: 'Plantuml'; }
pre.src-processing:before { content: 'Processing.js'; }
pre.src-python:before { content: 'Python'; }
pre.src-R:before { content: 'R'; }
pre.src-ruby:before { content: 'Ruby'; }
pre.src-sass:before { content: 'Sass'; }
pre.src-scheme:before { content: 'Scheme'; }
pre.src-screen:before { content: 'Gnu Screen'; }
pre.src-sed:before { content: 'Sed'; }
pre.src-sh:before { content: 'shell'; }
pre.src-sql:before { content: 'SQL'; }
pre.src-sqlite:before { content: 'SQLite'; }
/* additional languages in org.el's org-babel-load-languages alist */
pre.src-forth:before { content: 'Forth'; }
pre.src-io:before { content: 'IO'; }
pre.src-J:before { content: 'J'; }
pre.src-makefile:before { content: 'Makefile'; }
pre.src-maxima:before { content: 'Maxima'; }
pre.src-perl:before { content: 'Perl'; }
pre.src-picolisp:before { content: 'Pico Lisp'; }
pre.src-scala:before { content: 'Scala'; }
pre.src-shell:before { content: 'Shell Script'; }
pre.src-ebnf2ps:before { content: 'ebfn2ps'; }
/* additional language identifiers per "defun org-babel-execute"
in ob-*.el */
pre.src-cpp:before { content: 'C++'; }
pre.src-abc:before { content: 'ABC'; }
pre.src-coq:before { content: 'Coq'; }
pre.src-groovy:before { content: 'Groovy'; }
/* additional language identifiers from org-babel-shell-names in
ob-shell.el: ob-shell is the only babel language using a lambda to put
the execution function name together. */
pre.src-bash:before { content: 'bash'; }
pre.src-csh:before { content: 'csh'; }
pre.src-ash:before { content: 'ash'; }
pre.src-dash:before { content: 'dash'; }
pre.src-ksh:before { content: 'ksh'; }
pre.src-mksh:before { content: 'mksh'; }
pre.src-posh:before { content: 'posh'; }
/* Additional Emacs modes also supported by the LaTeX listings package */
pre.src-ada:before { content: 'Ada'; }
pre.src-asm:before { content: 'Assembler'; }
pre.src-caml:before { content: 'Caml'; }
pre.src-delphi:before { content: 'Delphi'; }
pre.src-html:before { content: 'HTML'; }
pre.src-idl:before { content: 'IDL'; }
pre.src-mercury:before { content: 'Mercury'; }
pre.src-metapost:before { content: 'MetaPost'; }
pre.src-modula-2:before { content: 'Modula-2'; }
pre.src-pascal:before { content: 'Pascal'; }
pre.src-ps:before { content: 'PostScript'; }
pre.src-prolog:before { content: 'Prolog'; }
pre.src-simula:before { content: 'Simula'; }
pre.src-tcl:before { content: 'tcl'; }
pre.src-tex:before { content: 'TeX'; }
pre.src-plain-tex:before { content: 'Plain TeX'; }
pre.src-verilog:before { content: 'Verilog'; }
pre.src-vhdl:before { content: 'VHDL'; }
pre.src-xml:before { content: 'XML'; }
pre.src-nxml:before { content: 'XML'; }
/* add a generic configuration mode; LaTeX export needs an additional
(add-to-list 'org-latex-listings-langs '(conf " ")) in .emacs */
pre.src-conf:before { content: 'Configuration File'; }
table { border-collapse:collapse; }
caption.t-above { caption-side: top; }
caption.t-bottom { caption-side: bottom; }
td, th { vertical-align:top; }
th.org-right { text-align: center; }
th.org-left { text-align: center; }
th.org-center { text-align: center; }
td.org-right { text-align: right; }
td.org-left { text-align: left; }
td.org-center { text-align: center; }
dt { font-weight: bold; }
.footpara { display: inline; }
.footdef { margin-bottom: 1em; }
.figure { padding: 1em; }
.figure p { text-align: center; }
.equation-container {
display: table;
text-align: center;
width: 100%;
}
.equation {
vertical-align: middle;
}
.equation-label {
display: table-cell;
text-align: right;
vertical-align: middle;
}
.inlinetask {
padding: 10px;
border: 2px solid gray;
margin: 10px;
background: #ffffcc;
}
#org-div-home-and-up
{ text-align: right; font-size: 70%; white-space: nowrap; }
textarea { overflow-x: auto; }
.linenr { font-size: smaller }
.code-highlighted { background-color: #ffff00; }
.org-info-js_info-navigation { border-style: none; }
#org-info-js_console-label
{ font-size: 10px; font-weight: bold; white-space: nowrap; }
.org-info-js_search-highlight
{ background-color: #ffff00; color: #000000; font-weight: bold; }
.org-svg { width: 90%; }
/*]]>*/-->
</style>
<link rel="stylesheet" href="../../../css/org.css" type="text/css" />
<script type="text/javascript">
/*
@licstart The following is the entire license notice for the
JavaScript code in this tag.
Copyright (C) 2012-2020 Free Software Foundation, Inc.
The JavaScript code in this tag is free software: you can
redistribute it and/or modify it under the terms of the GNU
General Public License (GNU GPL) as published by the Free Software
Foundation, either version 3 of the License, or (at your option)
any later version. The code is distributed WITHOUT ANY WARRANTY;
without even the implied warranty of MERCHANTABILITY or FITNESS
FOR A PARTICULAR PURPOSE. See the GNU GPL for more details.
As additional permission under GNU GPL version 3 section 7, you
may distribute non-source (e.g., minimized or compacted) forms of
that code without the copy of the GNU GPL normally required by
section 4, provided you include this license notice and a URL
through which recipients can access the Corresponding Source.
@licend The above is the entire license notice
for the JavaScript code in this tag.
*/
<!--/*--><![CDATA[/*><!--*/
function CodeHighlightOn(elem, id)
{
var target = document.getElementById(id);
if(null != target) {
elem.cacheClassElem = elem.className;
elem.cacheClassTarget = target.className;
target.className = "code-highlighted";
elem.className = "code-highlighted";
}
}
function CodeHighlightOff(elem, id)
{
var target = document.getElementById(id);
if(elem.cacheClassElem)
elem.className = elem.cacheClassElem;
if(elem.cacheClassTarget)
target.className = elem.cacheClassTarget;
}
/*]]>*///-->
</script>
</head>
<body>
<div id="content">
<h1 class="title">Yazılım Gündemi - 2020/22
<br />
<span class="subtitle">1-7 Haziran 2020</span>
</h1>
<div id="table-of-contents">
<h2>İçindekiler</h2>
<div id="text-table-of-contents">
<ul>
<li><a href="#org0aa6b2a">1. GitHub, geliştiricileri hedef alan yeni bir zararlıyı ortaya çıkardı: Octopus Scanner</a></li>
<li><a href="#org751e67c">2. Microsoft Defender SmartScreen, bağımsız geliştiricileri zora sokuyor</a></li>
<li><a href="#orga395b8d">3. SpaceX Yazılım Takımı, Reddit üzerinde Soru&Cevap etkinliği gerçekleştirdi</a></li>
<li><a href="#orgc100d0f">4. Tarayıcılara <code>:is()</code> ve <code>:where()</code> CSS özelikleri geliyor</a>
<ul>
<li><a href="#org942fa38">4.1. <code>is()</code> özelliği</a></li>
</ul>
</li>
<li><a href="#org322e983">5. Swift programlama dili topluluğu kendi Paket Kayıt Servisi'ni tanımlamayı tartışıyor</a></li>
<li><a href="#org2601928">6. Go takımı kaynak kodlardaki "<i>blacklist</i>", "<i>whitelist</i>", "<i>master</i>", "<i>slave</i>" gibi ifadeleri kaldırdı</a></li>
<li><a href="#org112814e">7. Yaklaşan Online Etkinlikler</a></li>
<li><a href="#org3bf3c0c">8. Diğer Haberler</a></li>
<li><a href="#orgefca899">9. Lisans</a></li>
</ul>
</div>
</div>
<div class="figure">
<p><img src="gorseller/yazilim-gundemi-banner.png" alt="yazilim-gundemi-banner.png" />
</p>
</div>
<div class="org-center">
<p>
<a href="../21/yazilim-gundemi-2020-21.html">< Önceki Gündem</a> | <b>1-7 Haziran 2020</b> | <a href="../23/yazilim-gundemi-2020-23.html">Sonraki Gündem ></a>
</p>
<p>
<a href="https://teknoseyir.com/blog/yazilim-gundemi-2020-22">TeknoSeyir'de Oku</a>
</p>
</div>
<div id="outline-container-org0aa6b2a" class="outline-2">
<h2 id="org0aa6b2a"><span class="section-number-2">1</span> GitHub, geliştiricileri hedef alan yeni <a href="https://securitylab.github.com/research/octopus-scanner-malware-open-source-supply-chain">bir zararlıyı ortaya çıkardı</a>: Octopus Scanner</h2>
<div class="outline-text-2" id="text-1">
<p>
Yazılım gündemi yazıları yazmaya başladığımdan beri sıklıkla geliştiricileri
hedef alan zararlı yazılımların arttığına yönelik haberleri sizlere iletiyorum
fakat bu seferki durum biraz farklı. Mart ayının başlarında GitHub'a <a href="https://securitylab.github.com/research/octopus-scanner-malware-open-source-supply-chain">JJ</a> takma
isimli güvenlik araştırmacısı GitHub'ı bir güvenlik zafiyeti hakkında uyarıyor
ve GitHub'ın güvenlik takımı harekete geçiyor. Daha önce karşılaştığımız diğer
zararlı yazılım türlerinde saldırganın kendisi kodlarını GitHub'a yükleyip,
yemin yutulmasını beklerken bu sefer zararlı kod bulunan depoların
(repository) sahiplerinin durumdan haberi yok.
</p>
<div class="figure">
<p><img src="gorseller/github-octopus-scanner.png" alt="github-octopus-scanner.png" />
</p>
<p><span class="figure-number">Şekil 2: </span>Zararlı yazılımın bulaşma sistemini gösteren grafik</p>
</div>
<p>
<b>NetBeans</b> ile geliştirilen <b>Java</b> projelerini hedefleyen bu zararlı yazılım,
ilk olarak bilgisayarınızda NetBeans'in kurulu olup olmadığını kontrol ediyor,
eğer kuruluysa bütün NetBeans projelerinize bekiyor ve proje klasörünüzün
içindeki <code>nbproject</code> dizini altına <code>cache.dat</code> isimli bir dosya bırakıyor.
Daha sonra <code>nbproject/build-impl.xml</code> dosyasını düzenleyerek kendisini sizin
geliştirdiğiniz uygulamanın içerisine enjekte ediyor. Oluşturduğunuz JAR
dosyasının içinde bu zararlı yazılım da oluyor. Zararlı yazılım ise
bilgisayarınızda uzak komut çalıştırmaya yarayan bir arka kapı işlevi görüyor.
Ayrıca zararlı yazılım bulaştığı JAR dosyalarının enjekte olmamış hallerini
üretmeyi de önlüyor, yani kendisinin yerine başka bir şey gelmesini
zorlaştırmış oluyor.
</p>
<p>
GitHub Güvenlik Takımı, bu zararlı yazılımın bulaştığı 26 tane açık kaynaklı
proje tespit etmiş fakat bu projelerin zararlı yazılımdan temizlenmesi biraz
sıkıntılı. GitHub, ilgili repository'lerin sahiplerini bilgilendirerek virüsü
o depolardan temizlese bile kodları bilgisayarına çekmiş olan kullanıcıların
sistemlerinde olan virüs ilgili depolara tekrar kendini kopyalayacak. Takımın
elinde Octopus Scanner zararlısının birkaç varyasyonlu kopyası mevcut fakat
suçlu olmayan kullanıcıları cezalandırmak istemedikleri için şimdilik bir
aksiyon almış değiller fakat geliştiricileri uyarmadan da geçmek istememişler.
</p>
<p>
Sizler de Java projeleriniz için NetBeans kullanıyorsanız mutlaka
projelerinizdeki <code>nbproject</code> klasörünü kontrol edin. Zararlı yazılım hakkında
daha teknik detaylar için konu başlığına eklediğim blog yazısına göz
atabilirsiniz.
</p>
</div>
</div>
<div id="outline-container-org751e67c" class="outline-2">
<h2 id="org751e67c"><span class="section-number-2">2</span> Microsoft Defender SmartScreen, bağımsız <a href="https://getimageview.net/2020/06/02/microsoft-defender-smartscreen-is-hurting-independent-developers/">geliştiricileri zora sokuyor</a></h2>
<div class="outline-text-2" id="text-2">
<p>
Microsoft tarafından geliştirilen Windows 10 işletim sistemiyle birlikte
dağıtılan Microsoft Defender antivirüs yazılımının bir özelliği olan
SmartScreen, bağımsız geliştiriciler tarafından yayınlanan uygulamaları
"tanınmayan" (unknown, unrecognized) olarak işaretlediği için kullanıcılar bu
uygulamaları çalıştırmaya çekiniyorlar.
</p>
<div class="figure">
<p><img src="gorseller/smartscreen-uyari.png" alt="smartscreen-uyari.png" height="350" />
</p>
<p><span class="figure-number">Şekil 3: </span>Microsoft Defender SmartScreen tarafından tanınmayan bir uygulamayı açmaya çalıştığınızda gösterilen uyarı penceresi. Yine de uygulamayı çalıştırmak istiyorsanız "More info" yazısına tıklayıp, oradan "run it anyway" düğmesine tıklamanız gerekiyor.</p>
</div>
<p>
SmartScreen'in çalışma mantığını aslında oyunlardaki "itibar" (reputation)
sistemi gibi düşünebiliriz. <code>.exe</code> ile uzantısıyla dağıttığınız uygulamanız ne
kadar kişi tarafından çalıştırılırsa o kadar güvenilir oluyorsunuz. Fakat tek
değerlendirme kriteri bu değil tabii ki, Microsoft aynı zamanda uygulamanın
kim tarafından yayınlandığına da bakıyor fakat bu basit bir "Geliştiren: Eren
Hatırnaz" ifadesinden ibaret değil, tanınmış bir otorite tarafından onaylanmış
bir sertifika almanız ve kodlarınızı bu şekilde imzalamanız gerekiyor. Tahmin
edebileceğiniz gibi ücretsiz bir işlem değil bu. Kod İmzalama Sertifikası
fiyatları sitelere göre değişiklik gösterse de bağımsız geliştiriciler için
uygun denilebilecek bir noktada değil. Üstelik web tarafında ücretsiz SSL
sertifikası sağlayan "Let's Encrypt" gibi bir çözüm de bu tarafta mevcut
değil.
</p>
<div class="figure">
<p><img src="gorseller/sslcom-code-signing-fiyatlar.png" alt="sslcom-code-signing-fiyatlar.png" height="450" />
</p>
<p><span class="figure-number">Şekil 4: </span>ssl.com sitesinin Kod İmzalama Sertifikasının yıllık fiyatları</p>
</div>
<p>
Bu sertifika ile dağıttınız exe dosyalarını imzalamak maalesef "güvenilir"
olmaya yetmiyor. Çünkü zararlı yazılım geliştiren kişi de aynı şekilde
fiyatını verip, dağıttığı virüsün "güvenilir" sayılmasını sağlayabilir.
Dolayısıyla SmartScreen'in 'itibar' sistemi hala daha geçerli. Exe dosyanız
imzalı olsa bile SmartScreen, daha fazla kullanıcı bu programı çalıştırana
kadar uyarıyı göstermeye devam ediyor. Fakat burada şöyle bir sonsuz döngü de
ortaya çıkıyor: Kullanıcılar uyarı aldığını için programdan şüphelenip
kurmuyorlar, kurmadıkları için SmartScreen, ilgili programın itibar puanını
yükseltmiyor, programın itibarı yükselmediği için de kullanıcılar uyarı mesajı
görmeye devam ediyor.
</p>
<p>
Üstelik SmartScreen sertifika yenileme işlemini tanımıyor. Yani yeni bir
sertifika aldığınızda tüm bu süreçleri baştan yaşamanız gerekiyor. Bunun da
bir çözümü mevcut fakat bağımsız geliştiriciler için değil, büyük yayıncılar
için mevcut. EV Code Signing Sertifikaları burada devreye giriyor. Yazılım bu
tarz sertifikalar ile bir kere imzalandıktan sonra SmartScreen'den otomatik
olarak geçiyor. Fakat dediğim gibi bu sertifikaların fiyatları bağımsız
geliştiriciler için hiç de ulaşılabilir noktalarda değil.
</p>
<p>
Sonuç olarak Windows ekosistemi için bağımsız olarak uygulama geliştirmek ve
dağıtmak bir eziyet haline geliyor. Açık kaynak dünyasına iyi bir giriş yapan
Microsoft'un artık Windows ekosistemiyle ilgili bazı şeyleri de tekrar gözden
geçirmesi gerekiyor.
</p>
<p>
Bu konuda siz ne düşünüyorsunuz? Yorumlar bölümünde konuşalım.
</p>
</div>
</div>
<div id="outline-container-orga395b8d" class="outline-2">
<h2 id="orga395b8d"><span class="section-number-2">3</span> SpaceX Yazılım Takımı, Reddit üzerinde <a href="https://www.reddit.com/r/spacex/comments/gxb7j1/we_are_the_spacex_software_team_ask_us_anything/">Soru&Cevap etkinliği gerçekleştirdi</a></h2>
<div class="outline-text-2" id="text-3">
<p>
Bir önceki hafta gerçekleşen başarılı Crew Dragon 2 görevinden sonra gündeme
gelen SpaceX, geçtiğimiz hafta da Reddit üzerindeki <a href="https://www.reddit.com/r/spacex/">/r/spacex</a> kanalında
yazılım ekibiyle soru & cevap etkinliği gerçekleştirdi. Binlerce yorum
içerisinden benim gözüme çarpan bazı soruları ve ekibin yazdığı cevapları
sizlere aktarmak isterim.
</p>
<ul class="org-ul">
<li><p>
<b>Falcon 9 roketinde ve Dragon kapsülünün yazılım tarafında en çok kullanılan
programlama dili nedir? Hangi programlama paradigmalarını kullanıyorsunuz?</b>
<a href="https://www.reddit.com/r/spacex/comments/gxb7j1/we_are_the_spacex_software_team_ask_us_anything/ft0aj3b/">Kaynak</a>
</p>
<blockquote>
<p>
Otonom sistemlerdeki yazılımların tamamı C++ programlama diliyle ve nesne
yönelimli programlama teknikleriyle geliştirildi. Her şeyi mümkün olduğunca
basit tutmaya çalışıyoruz.
</p>
</blockquote></li>
<li><p>
<b>Uçuş sırasında hata algılama ve hata doğrulama işlerini nasıl
yapıyorsunuz?</b> <a href="https://www.reddit.com/r/spacex/comments/gxb7j1/we_are_the_spacex_software_team_ask_us_anything/ft0aj3b/">Kaynak</a>
</p>
<blockquote>
<p>
Bilgisayarın hesaplamasından kaynaklanabilecek sorunlar için farklı
bilgisayarlar üzerinde aynı hesaplamaları yaptırıyor ve çıktılarını
karşılaştırıyoruz. Sensörlerden kaynaklanabilecek hatalar için de aynı şekilde
birden fazla sensör verisini değerlendiriyoruz. Veri aktarımı sırasında ortaya
çıkabilecek sorunlar için ise aktarılan verilerin içerisine eklenmiş hata
tespit ve hata doğrulama kodlarını kullanıyoruz.
</p>
</blockquote></li>
<li><p>
<b>Yazılımlarınız küçük küçük parçalardan oluşan bir yapıda mı yoksa her şey
tek bir büyük modül olarak mı geliştiriliyor?</b> <b>(<i>Kısaca micro service mi,
yoksa mono-repo mu kullanıyorsunuz demek istemiş</i>)</b> <a href="https://www.reddit.com/r/spacex/comments/gxb7j1/we_are_the_spacex_software_team_ask_us_anything/ft0aj3b/">Kaynak</a>
</p>
<blockquote>
<p>
Yazılımlarımız kesinlikle birden çok küçük modülde oluşan bir yapıda. Araçtaki
alt seviye komponentlerden, ara sistemlere kadar her kısımda bir hiyerarşi
mevcut. Farklı alt sistemler genelde birbirlerinden izole edilmiş durumda; bu
izolasyon bazen aynı bilgisayar içerisinde olabilirken, bazen de farklı
bilgisayarlarla sağlanmış izolasyonlar tercih edebiliyoruz.
</p>
</blockquote></li>
<li><p>
<b>Yazılımlarınızı araçlara yüklemeden önce nasıl test ediyorsunuz?</b>
<b>Falcon/Dragon/Starlink için ne kadar telemetri verisi topluyorsunuz?</b>
<b>Buveriler üzerinde makine öğrenmesi ya da veri analizi yapıyor musunuz?</b>
<a href="https://www.reddit.com/r/spacex/comments/gxb7j1/we_are_the_spacex_software_team_ask_us_anything/ft0ahrd/">Kaynak</a>
</p>
<blockquote>
<p>
Her cihaz için, loop simulator'de olan bir donanıma sahibiz (<i>anladığım
kadarıyla yazılım ekibinin elinin</i> <i>altında sadece geliştirme için kullanılan
cihazın bir kopyası mevcut</i>). Production ortamına gitmeden önce tüm kodlarımız
bu simülasyonda test edilip sonra asıl aracın içine yükleniyor.
</p>
<p>
Tipik bir Dragon görevinde yüzlerce GB telemetri verisi topluyoruz. Starlink
cihazlarımız için bu durum 5TB gibi rakamlara ulaşmış durumda. Her uçuştan
sonra, topladığımız tüm verileri gözden geçirip, ilgili cihazın beklediğimiz
gibi çalışıp çalışmadığını kontrol ediyoruz.
</p>
</blockquote></li>
</ul>
<p>
Benim okuduklarım içerisinde gözüme çarpan ve aktarmak istediğim sorular ve
cevapları bu şekildeydi (hatalı çevirdiklerim varsa lütfen yorumlar bölümünde
beni uyarın) fakat ilgili reddit gönderisinin altında ilginizi çekebilecek
yüzlerce hatta binlerce soru ve cevap görebilirsiniz. Konu başlığına eklediğim
bağlantıya tıklayarak ilgili gönderiye ulaşabilirsiniz. Eğer sizin ilginizi
çeken başka bir soru ve cevabı varsa yorumlar bölümünde bundan bahsetmeyi
unutmayın.
</p>
</div>
</div>
<div id="outline-container-orgc100d0f" class="outline-2">
<h2 id="orgc100d0f"><span class="section-number-2">4</span> Tarayıcılara <code>:is()</code> ve <code>:where()</code> CSS <a href="https://webplatform.news/issues/2020-06-04">özelikleri geliyor</a></h2>
<div class="outline-text-2" id="text-4">
<p>
<a href="https://webplatform.news/">WebPlatform.news</a> sitesinde geçtiğimiz hafta yayınlanan blog yazısına göre yeni
CSS standartlarından <code>:is()</code> ve <code>:where()</code> artık tarayıcılar tarafından
desteklenecekler. <a href="https://webkit.org/blog/10580/release-notes-for-safari-technology-preview-106/">Safari</a> ve <a href="https://www.fxsitecompat.dev/en-CA/docs/2020/is-pseudo-class-has-been-unprefixed/">Firefox</a> bu özelliği implement etmişler, Chromium
ise özellik üzerinde <a href="https://bugs.chromium.org/p/chromium/issues/detail?id=568705">çalışmaya başlamış gözüküyor</a>. Gelelim bu özelliklerin ne
işe yaradıklarına:
</p>
</div>
<div id="outline-container-org942fa38" class="outline-3">
<h3 id="org942fa38"><span class="section-number-3">4.1</span> <code>is()</code> özelliği</h3>
<div class="outline-text-3" id="text-4-1">
<p>
<code>is</code> (<a href="https://developer.mozilla.org/en-US/docs/Web/CSS/:is">Dokümantasyon</a>) aslında bir parametre olarak birden fazla CSS selector
kabul edip, içerisindeki seçiciler tarafından seçilebilen herhangi bir
elemanı seçen bir pseudo-class. Cümle biraz karışık oldu farkındayım ama
aşağıdaki örneği inceleyince ne demek istediğini anlayacaksınız. Diyelim ki
elimizde şöyle bir HTML yapısı var:
</p>
<div class="org-src-container">
<pre class="src src-html"><<span class="org-function-name">div</span> <span class="org-variable-name">class</span>=<span class="org-string">"div1"</span>>
<<span class="org-function-name">h1</span>><span class="org-underline"><span class="org-bold">Selam TeknoSeyir</span></span></<span class="org-function-name">h1</span>>
</<span class="org-function-name">div</span>>
<<span class="org-function-name">div</span> <span class="org-variable-name">class</span>=<span class="org-string">"div2"</span>>
<<span class="org-function-name">h1</span>><span class="org-underline"><span class="org-bold">is() özelliğini</span></span></<span class="org-function-name">h1</span>>
</<span class="org-function-name">div</span>>
<<span class="org-function-name">div</span> <span class="org-variable-name">class</span>=<span class="org-string">"div3"</span>>
<<span class="org-function-name">h1</span>><span class="org-underline"><span class="org-bold">deniyoruz</span></span></<span class="org-function-name">h1</span>>
</<span class="org-function-name">div</span>>
</pre>
</div>
<p>
ve her div'in içerisindeki h1 elemanının yazı rengini kırmızı yapmak
istiyoruz. Önceden bunu şu şekilde yapıyorduk:
</p>
<div class="org-src-container">
<pre class="src src-css"><span class="org-css-selector">.div1 h1, .div2 h1, .div3 h1 </span>{
<span class="org-css-property">color</span>:<span class="custom">red</span>;
}
</pre>
</div>
<p>
Fakat artık böyle daha sade bir şekilde yazabileceğiz:
</p>
<div class="org-src-container">
<pre class="src src-css">:is(.div1, .div2, .div3) h1 {
<span class="org-css-property">color</span>: <span class="custom">red</span>;
}
</pre>
</div>
<p>
Önceden bu ihtiyacımızı <code>:any()</code> ile giderebiliyorduk fakat onda istediğimiz
düzeyde karışık seçicileri kullanamıyorduk.
</p>
<p>
<code>:where()</code> özelliği de <code>:is()</code> ile benzer bir yapıya sahip fakat bazı farkları
mevcut. Front-end tarafına pek yakın birisi olmadığı için ne kadar anlamaya
çaba göstersem de farklarını tam olarak anlayamadım o yüzden sizi Mozilla
Developer Network'deki <a href="https://developer.mozilla.org/en-US/docs/Web/CSS/:where">dokümantasyon sayfasına yönlendirmek</a> durumundayım. Eğer
konu hakkında bilgili arkadaşlar varsa lütfen yorumlar bölümünde bizimle
paylaşsın.
</p>
</div>
</div>
</div>
<div id="outline-container-org322e983" class="outline-2">
<h2 id="org322e983"><span class="section-number-2">5</span> Swift programlama dili topluluğu kendi Paket Kayıt Servisi'ni <a href="https://forums.swift.org/t/swift-package-registry-service/37219">tanımlamayı tartışıyor</a></h2>
<div class="outline-text-2" id="text-5">
<p>
Apple tarafından geliştirilen açık kaynak kodlu programlama dili Swift,
geçtiğimiz Haziran ayında GitHub'ın kendi paket kayıt (Package Registry)
servisine <a href="https://github.blog/2019-06-03-github-package-registry-will-support-swift-packages/">eklenmişti</a>. Fakat bu paket kayıt sisteminin GitHub'ın tekelinde
olmasını istemeyen topluluk üyeleri Swift'in kendi paket kayıt servisini
tanımlaması gerektiği konusunda <a href="https://forums.swift.org/t/github-swift-package-management-service/30406">tartışmalar başlatmıştı</a>. Geçtiğimiz hafta ise
bu paket kayıt servisini tanılamak için bir <a href="https://forums.swift.org/t/swift-package-registry-service/37219">öneri taslağı ("proposal")
yayınlandı</a>.
</p>
<p>
Burada şunu belirtmekte fayda var: Swift programlama dilinin, projedeki
bağımlılıklarınızı yönetebileceğiniz bir paket yönetim aracı zaten var; burada
konuşulan paket <a href="https://www.npmjs.com/">npm</a> gibi, <a href="https://rubygems.org/">RubyGems</a> gibi paket kayıt sistemleri. Elbette bu
tartışmaların sonucunda yine bu paket yöneticisine, kendi paket kayıt
servislerimizi ekleme özelliğinin gelmesi planlanıyor.
</p>
<p>
Swift programlama dilinin forum sayfasında ilgili tartışma devam ediyor.
İlerleyen süreçlerde ne gibi sonuçların çıkacağını hep birlikte göreceğiz.
</p>
</div>
</div>
<div id="outline-container-org2601928" class="outline-2">
<h2 id="org2601928"><span class="section-number-2">6</span> Go takımı kaynak kodlardaki "<i>blacklist</i>", "<i>whitelist</i>", "<i>master</i>", "<i>slave</i>" gibi <a href="https://go-review.googlesource.com/c/go/+/236857/">ifadeleri kaldırdı</a></h2>
<div class="outline-text-2" id="text-6">
<p>
Amerika Birleşik Devletlerinde bir polisin siyahi bir vatandaşı öldürmesiyle
başlayan olaylardan sonra ırkçılık konusuyla ilgili var olan hassasiyetlerin
seviyesi de oldukça artmış durumda. Geçtiğimiz hafta içerisinde de Google
tarafından geliştirilen Go programlama dilinin kaynak kodları içerisindeki
"kara liste" ("<i>siyah liste</i>"), "<i>beyaz liste</i>", "<i>efendi</i>" ve "<i>köle</i>" gibi
ifadelerin yerini "<i>allowlist</i>" ("<i>kabul listesi</i>"), "<i>blocklist</i>" ("<i>engel
listesi</i>"), "<i>control</i>" ve "<i>process</i>" gibi ifadelere bıraktılar.
</p>
<p>
Özellikle "<i>blacklist</i>" ve "<i>whitelist</i>" sadece programlama alanında değil birçok
farklı alanda da artık kalıplaşmış kelimeler olduğu için pek önemli değil gibi
gözükse de biraz düşününce aslında bu değişikliğin mantıklı olduğu ortaya
çıkıyor. En azından bana öyle geliyor. Kaynak kodlardan bu tarz ifadelerin
kaldırılması iyi olmuş bence de.
</p>
</div>
</div>
<div id="outline-container-org112814e" class="outline-2">
<h2 id="org112814e"><span class="section-number-2">7</span> Yaklaşan Online Etkinlikler</h2>
<div class="outline-text-2" id="text-7">
<table border="2" cellspacing="0" cellpadding="6" rules="groups" frame="hsides" width="100%">
<colgroup>
<col class="org-left" />
<col class="org-left" />
</colgroup>
<thead>
<tr>
<th scope="col" class="org-left">Etkinlik İsmi</th>
<th scope="col" class="org-left">Tarihi</th>
</tr>
</thead>
<tbody>
<tr>
<td class="org-left"><a href="https://kommunity.com/cozumpark/events/cozumpark-sql-tech-talk-live-guvenlik-bakim-ve-performans-363df7aa">SQL Server Güvenlik, Bakım ve Performans</a></td>
<td class="org-left">9 Haziran 14:00</td>
</tr>
<tr>
<td class="org-left"><a href="https://kommunity.com/tracikkaynak/events/acik-seminer-31-gun-devops-ve-micro-frontendler-8b2de35c">Açık Seminer 31. Gün: DevOps ve Micro Frontendler</a></td>
<td class="org-left">9 Haziran 14:00</td>
</tr>
<tr>
<td class="org-left"><a href="https://www.meetup.com/tr-TR/trendyol/events/270950447">Debezium ile Transaction Log Tailing</a></td>
<td class="org-left">9 Haziran 18:30</td>
</tr>
<tr>
<td class="org-left"><a href="https://www.meetup.com/tr-TR/TestHive/events/270909328">Test Otomasyon Projelerinde Kubernetes Kullanımı</a></td>
<td class="org-left">9 Haziran 19:30</td>
</tr>
<tr>
<td class="org-left"><a href="https://kommunity.com/cloud-and-serverless-turkey/events/bulut-cozumlerinde-tasarruf-saglamanin-en-iyi-yontemleri-8b9464e4">Bulut çözümlerinde tasarruf sağlamanın en iyi yöntemleri</a></td>
<td class="org-left">10 Haziran 12:00</td>
</tr>
<tr>
<td class="org-left"><a href="https://kommunity.com/tracikkaynak/events/acik-seminer-32-gun-78318ade">Açık Seminer 32. Gün: Mikroservis Mimarisi</a></td>
<td class="org-left">10 Haziran 14:00</td>
</tr>
<tr>
<td class="org-left"><a href="https://kommunity.com/cozumpark/events/teknoloji-sohbetleri-acik-kaynak-kodlu-yazilimlarla-soc-kurulumu-ve-yonetimi-a7da5264">Açık Kaynak Kodlu Yazılımlarla SOC Kurulumu ve Yönetimi</a></td>
<td class="org-left">10 Haziran 14:00</td>
</tr>
<tr>
<td class="org-left"><a href="https://www.meetup.com/tr-TR/Teknolot/events/270951400">C# ve Tensorflow ile Auto Encoder Örneği</a></td>
<td class="org-left">10 Haziran 14:00</td>
</tr>
<tr>
<td class="org-left"><a href="https://www.meetup.com/tr-TR/IBMDeveloperTR/events/270784273">Python ve scikit-learn kullanarak kümeleme algoritmalarına giriş!</a></td>
<td class="org-left">10 Haziran 15:00</td>
</tr>
<tr>
<td class="org-left"><a href="https://kommunity.com/ruby-turkiye/events/ruby-turkiye-bulusmasi-8-online-1-7166a878">Ruby Türkiye Buluşması no.8 Online 1</a></td>
<td class="org-left">10 Haziran 20:00</td>
</tr>
<tr>
<td class="org-left"><a href="https://www.meetup.com/tr-TR/GDG-Cloud-Istanbul/events/271074887">Concurrency 2 - Sohbet Zamanı</a></td>
<td class="org-left">10 Haziran 21:00</td>
</tr>
<tr>
<td class="org-left"><a href="https://kommunity.com/devops-turkiye/events/edge-computing-nedir-ve-ne-zaman-kullanilmali-hands-on-demo-7daf47ae">Edge computing nedir ve ne zaman kullanılmalı?</a></td>
<td class="org-left">11 Haziran 12:00</td>
</tr>
<tr>
<td class="org-left"><a href="https://kommunity.com/tracikkaynak/events/acik-seminer-33-gun-mikroservis-tasarim-prensipleri-7d235132">Açık Seminer 33. Gün: Mikroservis Tasarım Prensipleri</a></td>
<td class="org-left">11 Haziran 14:00</td>
</tr>
<tr>
<td class="org-left"><a href="https://kommunity.com/ddd-istanbul/events/event-driven-design-07b35a22">Event Driven Design</a></td>
<td class="org-left">11 Haziran 19:00</td>
</tr>
<tr>
<td class="org-left"><a href="https://kommunity.com/ngturkey/events/state-management-webinar-113474a0">State Management</a></td>
<td class="org-left">11 Haziran 20:30</td>
</tr>
<tr>
<td class="org-left"><a href="https://www.meetup.com/tr-TR/IBMDeveloperTR/events/270949619">Build your First Microservice based Web Application</a></td>
<td class="org-left">12 Haziran 14:00</td>
</tr>
<tr>
<td class="org-left"><a href="https://kommunity.com/devnot-yazilimci-bulusmalari/events/java-net-platformlarinda-microservice-bilesenleri-84d7a825">Java & .NET Platformlarında Microservice Bileşenleri</a></td>
<td class="org-left">12 Haziran 22:00</td>
</tr>
<tr>
<td class="org-left"><a href="https://www.meetup.com/tr-TR/GDGIstanbul/events/271109645">Android 11 Beta Launch</a></td>
<td class="org-left">13 Haziran 19:00</td>
</tr>
</tbody>
</table>
</div>
</div>
<div id="outline-container-org3bf3c0c" class="outline-2">
<h2 id="org3bf3c0c"><span class="section-number-2">8</span> Diğer Haberler</h2>
<div class="outline-text-2" id="text-8">
<ul class="org-ul">
<li>Apple, parola yöneticisi uygulamalar için <a href="https://developer.apple.com/news/?id=06052020a&1591373342">yeni kaynaklar yayınladı</a>. <a href="https://github.com/apple/password-manager-resources">GitHub
Deposu</a></li>
<li>Atlassian, yeni DevOps <a href="https://techcrunch.com/2020/06/02/atlassian-launches-new-devops-features/">özelliklerini duyurdu</a>.</li>
<li>Microsoft Azure takımı, Azure Maps Creator hizmetini <a href="https://azure.microsoft.com/en-us/blog/azure-maps-creator-now-available-in-preview/">ön izleme olarak
kullanıma açtı</a>.</li>
<li>IBM, MacOs ve iOS için kendi <a href="https://www.ibm.com/blogs/research/2020/06/ibm-releases-fully-homomorphic-encryption-toolkit-for-macos-and-ios-linux-and-android-coming-soon/">şifreleme araç setini duyurdu</a>. Linux ve Android
için de yakında gelecekmiş.</li>
<li>Amazon ve Slack <a href="https://www.theverge.com/2020/6/4/21280829/slack-amazon-aws-partnership-amazon-chime-voice-video-calls">partnerliklerini duyurdular</a>.</li>
<li>AWS, 2. Nesil AMD EPYC işlemcili EC2 C5a <a href="https://aws.amazon.com/blogs/aws/new-amazon-ec2-c5a-instances-powered-by-2nd-gen-amd-epyc-processors/">makinelerini kullanıma açtı</a>.</li>
<li>Git <a href="https://lore.kernel.org/git/[email protected]/">v2.27.0 sürümü yayınlandı</a>.</li>
<li>PhpStorm <a href="https://blog.jetbrains.com/phpstorm/2020/06/phpstorm-2020-2-eap-2/">2020.2 EAP 2 sürümü yayınlandı</a>.</li>
<li>Rust programlama dilinin <a href="https://blog.rust-lang.org/2020/06/04/Rust-1.44.0.html">1.44.0 sürümü yayınlandı</a>.</li>
<li>MultiCore OCaml projesi için <a href="https://discuss.ocaml.org/t/multicore-ocaml-may-2020-update/5898">Mayıs 2020 raporu yayınlandı</a>.</li>
<li>Blazor WebAssembly <a href="https://www.hiddenbrains.com/blog/blazor-webassembly-3-2-0-released.html">3.2.0 sürümü yayınlandı</a>.</li>
<li>Polaris <a href="https://www.fairwinds.com/blog/fairwinds-polaris-1.0-best-practices-for-kubernetes-workloads">v1.0.0 sürümü yayınlandı</a>.</li>
<li>Wine <a href="https://www.winehq.org/announce/5.10">5.10 sürümü yayınlandı</a>.</li>
<li>Kuesa 3D <a href="https://www.kdab.com/kuesa-3d-1-2-release/">1.2 sürümü yayınlandı</a>.</li>
<li>LibreSSL <a href="https://ftp.openbsd.org/pub/OpenBSD/LibreSSL/libressl-3.2.0-relnotes.txt">3.2.0 sürümü yayınlandı</a>.</li>
<li>TerminusDB <a href="https://github.com/terminusdb/terminusdb-server/releases/tag/v2.0.0">v2.0.0 sürümü yayınlandı</a>.</li>
</ul>
</div>
</div>
<div id="outline-container-orgefca899" class="outline-2">
<h2 id="orgefca899"><span class="section-number-2">9</span> Lisans</h2>
<div class="outline-text-2" id="text-9">
<div class="org-center">
<div class="figure">
<p><img src="../../../img/CC_BY-NC-SA_4.0.png" alt="CC_BY-NC-SA_4.0.png" height="75" />
</p>
</div>
<p>
<a href="yazilim-gundemi-2020-22.html">Yazılım Gündemi - 2020/22</a> yazısı <a href="https://erenhatirnaz.github.io">Eren Hatırnaz</a> tarafından <a href="http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Creative Commons
Atıf-GayriTicari-AynıLisanslaPaylaş 4.0 Uluslararası Lisansı</a> (CC BY-NC-SA 4.0)
ile lisanslanmıştır.
</p>
</div>
</div>
</div>
</div>
<div id="postamble" class="status">
<p class="date">Tarih: 8 Haziran 2020</p>
<p class="author">Yazar: Eren Hatırnaz</p>
<p class="date">Oluşturuldu: 2021-01-24 Sun 22:46</p>
<p class="validation"><a href="http://validator.w3.org/check?uri=referer">Validate</a></p>
</div>
</body>
</html>